Noodplanning

Wat is een noodplanning?

De noodplanning wordt vastgelegd in een document: het noodplan. Dat is een opsomming van alle maatregelen die een organisatie of bedrijf heeft genomen om de gevolgen van ongevallen of rampen in te perken.  

Het noodplan houdt rekening met de risico’s die eigen zijn aan de bedrijfsactiviteiten, maar ook met de middelen die aanwezig zijn om tussenbeide te komen bij een noodsituatie. Het noodplan moet up-to-date worden gehouden worden zodat het te allen tijde beantwoordt aan de reële situatie op het terrein.  

Welke elementen bevat een noodplan?

Het noodplan is het globale document dat andere plannen en documenten samenbrengt tot één geheel. Het gaat dan bijvoorbeeld over: 

• Het evacuatieplan: dit plan hangt aan de ingang van elk gebouw en per verdieping. Het omvat de indeling en de bestemming van de lokalen, de compartimentsgrenzen, de ligging van de uitgangen, nooduitgangen en verzamelplaatsen. 
• Het interventiedossier: dit dossier is bedoeld voor de openbare hulpdiensten en bevat een lijst met brandbeschermingsmiddelen, informatie over de elektrische installaties, … en alle andere nuttige info voor de hulpdiensten. 

Intern en extern noodplan: wat is het verschil?

Het intern noodplan beschrijft hoe een noodsituatie moet aangepakt worden op de bedrijfssite zelf, terwijl het extern noodplan de voorzieningen en maatregelen bevat die moeten voorkomen dat de buitenwereld schade ondervindt. Het gaat hierbij niet alleen om de mensen die in de omgeving van het bedrijf wonen, maar ook het milieu. 

Het intern noodplan moet afgestemd zijn op de bestaande rampenplannen van de verschillende bestuurlijke overheden, zoals het gemeentelijk of provinciaal rampenplan. 

Voor bedrijven die bepaalde hoeveelheden gevaarlijke stoffen op hun terrein hebben, de zogenaamde Seveso-bedrijven, gelden veel strengere voorschriften rond noodplanning.  

Ter info: Seveso-bedrijven zijn ondernemingen waar gevaarlijke stoffen worden geproduceerd, verwerkt, behandeld of opgeslagen. Bijvoorbeeld chemische fabrieken, opslagplaatsen voor explosieve stoffen en raffinaderijen. 

Noodgeval in een bedrijf: wat zijn de fasen van aanpak?

Hoe u een noodsituatie in uw onderneming moet aanpakken, hangt af van de aard en de ernst ervan. Het verloop van de interventie is gefaseerd en meestal worden achtereenvolgens de vijf fasen doorlopen: 

1. Waarschuwing: van zodra iemand een noodgeval opmerkt, is het cruciaal dat die persoon dit zo snel mogelijk meldt. Er moeten duidelijke afspraken zijn, door iedereen gekend, over wie gewaarschuwd moet worden en hoe dit moet gebeuren. De waarschuwing kan ook door een elektronisch systeem gebeuren (bijvoorbeeld een branddetectiesysteem dat de receptionist waarschuwt). 
2. Melding: de gewaarschuwde persoon meldt op zijn beurt de noodsituatie aan de persoon of instantie die bevoegd is voor de organisatie van de interventie. Naar gelang de aard en de omvang kan het gaan om een louter interne melding of het verwittigen van externe hulpdiensten.  
3. Maatregelen: afhankelijk van de ernst en de omvang van de noodsituatie moeten de geplande maatregelen genomen worden. Voorbeelden van dergelijke maatregelen zijn: evacuatie, blussen, installaties beveiligen, verwittigen van externe betrokkenen, … De verschillende maatregelen beschrijven tevens wat er precies verwacht wordt. De evacuatieprocedure vermeldt bijvoorbeeld het evacuatiesignaal. Dit signaal geeft aan dat de werknemers de arbeidsplaats moeten evacueren en verzamelen op de verzamelplaatsen.  
4. Afsluiting of beëindiging: in deze fase wordt de noodsituatie afgesloten en wordt opnieuw overgegaan naar de normale bedrijfssituatie. Het bedrijfsnoodplan beschrijft op welke manier dit kan gebeuren. 
5. Post-operationele fase: met het beëindigen van het voorval zit het werk er nog niet op. Nazorg is vereist zoals een analyse van het voorval, communicatie. 

Informatie en noodoefeningen: wat zijn de verplichtingen?

Om ervoor te zorgen dat iedereen in bedrijf weet wat er moet gebeuren in een noodsituatie zijn opleidingen, informatie en nood- of evacuatieoefeningen essentieel.  

Een jaarlijkse evacuatieoefening is dan ook verplicht en bovendien moeten alle werknemers van bij hun onthaal alle relevante informatie uit het noodplan meekrijgen zodat zij weten wat hen te doen staat in geval van nood. 

Daarnaast moeten ook alle tijdelijke werknemers, uitzendkrachten en werknemers van derden die op het bedrijf aanwezig zijn op de hoogte worden gebracht van de regels over veiligheid en noodsituaties.  

Hoe zit het met de noodplanning in uw bedrijf? Deze checklist van de Federale Overheid helpt u op weg of lees de instructies voor exploitanten van Seveso-bedrijven over het opstellen en inoefenen van een intern noodplan.